પિતાની સંપતિ પર પુત્રીનો કેટલો અધિકાર છે? જાણી લ્યો અહી ક્લિક કરી તમામ માહિતી

ભારતીય કાયદાકીય હેઠળ કલમમાં વર્ષે પિતૃ સંપત્તિમાં ફેરફારો થતાં આવે છે. આશરે હિન્દુ એક્ટ ૨૦૦૫ માં દીકરીઓના આ હક છે.પ્રથમ પુત્રીના લગ્ન પછી, તેમને પિતાની સંપત્તિમાં કોઈ અધિકાર નહોતો.પરંતુ જો જે માતાપિતાને સંતાનમાં એક દીકરી હોય અથવા એક ભાઈ હોય તો શું પિતાની સંપત્તિમાં તેનો હક થાય કે નહિ ?

હિન્દુ એક્ટ ૨૦૦૫ , જેમાં હિન્દુઓમાં સંપત્તિના વિતરણનો વ્યવહાર કરવામાં આવ્યો હતો, તેમાં સુધારા મુજબ હિન્દુ સક્સેસન એક્ટ ૨૦૦૫ મુજબ છોકરી કુંવારી છે કે પરિણીત, તે પિતાની સંપત્તિમાં ભાગીદાર ગણાશે. એટલું જ નહીં, તેને પિતાની સંપત્તિનો મેનેજર પણ બનાવી શકાય છે.

આ સુધારા હેઠળ, પુત્રીઓને સમાન અધિકાર આપવામાં આવ્યા હતા, જે પહેલા પુત્રો પૂરતા મર્યાદિત હતા. જો કે, દીકરીઓને આ સુધારાનો લાભ ત્યારે જ મળશે જ્યારે તેમના પિતાનું ૯ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૫ પછી અવસાન થયું. પૂર્વજોની સંપત્તિ પર દરેકનો હિસ્સો છે. જ્યારે સ્વ-હસ્તગત સંપત્તિમાં, વ્યક્તિને ઇચ્છા દ્વારા સંપત્તિનું સંચાલન કરવાનો અધિકાર છે.

છોકરીનો જન્મ થતાંની સાથે જ તેને પારકી કહેવામાં આવે છે. મોટા થયાની સાથે જ તેણે લગ્ન કરી લીધાં છે. જો કોઈ કારણોસર તેના સાસરિયાઓ પણ તેને બહાર કાઢે , તો તેના માતાના ઘરે આવવા માટે કોઈ વિકલ્પ બાકી રહે છે? અથવા માનો કે પતિ મરી જાય છે. અને સાસુ-વહુઓ પુત્રવધૂને અપનાવવાનો ઇનકાર કરે છે.

આવી સ્થિતિમાં, યુવતીને મેઇડનની સંપત્તિમાં ભાગ લેવાનો અધિકાર છે કે નહીં. પુત્રીને તેના માતૃત્વ સંપત્તિમાં કેટલો અધિકાર છે, દીકરી તેના દાદાની સંપત્તિમાં ભાગીદાર છે કે નહીં, પુત્રી લગ્ન કર્યા પછી પણ અધિકાર મેળવી શકે છે કે નહીં. હિન્દુ એક્ટ, ૧૯૫૬ જણાવે છે કે જો કોઈ હિંદુ વ્યક્તિ ઇચ્છા બનાવતા પહેલા મરી જાય છે, તો તે વ્યક્તિની સંપત્તિને કાયદેસર રીતે તેના વારસદારો, સંબંધીઓ અથવા સંબંધીઓમાં કેવી રીતે વહેંચવી જોઈએ.જો મૃતકના પરિવારમાં પુત્ર અને પુત્રી હોય.

આવી સ્થિતિમાં પુત્રીઓએ પોતાનો હિસ્સો પસંદ કર્યા પછી જ પુત્રીઓને ભાગ મળશે. જો કે, જો પુત્રી અપરિણીત છે, વિધવા છે અથવા તેના પતિ દ્વારા છોડી દેવામાં આવે છે, તો કોઈ પણ તેના ઘરે રહેવાનો અધિકાર છીનવી શકે નહીં. બીજી બાજુ, પરિણીત મહિલાઓને આ જોગવાઈનો અધિકાર મળતો નથી.

વર્ષ ૨૦૦૫ માં, ૯ સપ્ટેમ્બરના રોજ, હિન્દુ એક્ટ 1956 માં સુધારો કરવામાં આવ્યો. જે મુજબ પુત્રીની સંપત્તિમાં પુત્રીઓનો સમાન હિસ્સો છે. દીકરી લગ્ન કરેલી હોય, વિધવા હોય, અપરિણીત હોય અથવા પતિ દ્વારા ત્યજી દેવામાં આવે. પુત્રીને તેના જન્મથી જ વારસાગત મિલકતમાં ભાગ મળે છે. જ્યારે પિતા દ્વારા ખરીદેલી સંપત્તિની મરજી મુજબ વહેંચણી થઈ શકે છે.

વર્ષ ૨૦૦૫ માં સુધારેલા હિન્દુ એક્ટ ૧૯૫૬ માં, પુત્રીઓને પિતૃ સંપત્તિમાં સમાન હિસ્સો મેળવવાનો કાનૂની અધિકાર આપવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ જો ૯ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૦૫ના રોજ તેના પિતા જીવંત છે, તો તેણી તેના વંશ સંપત્તિમાં ભાગ લઈ શકે છે. જો તેના પિતા આ પહેલા મૃત્યુ પામ્યા છે, તો પુત્રીને તેના પૂર્વજોની સંપત્તિનો અધિકાર માનવામાં આવશે નહીં.

વર્ષ ૨૦૨૦માં, સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયની ઘોષણા કરતી વખતે, સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી હતી કે 9 સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૫ પહેલાં કોઈના પિતાનું મૃત્યુ થયું હોય, તો પણ પુત્રીને તેના પૂર્વજોની સંપત્તિ પર સંપૂર્ણ અધિકાર રહેશે.

આપને જણાવી દઈએ કે વર્ષ ૧૯૫૬ માં બાબાસાહેબ ભીમરાવ આંબેડકરએ સંસદમાં હિન્દુ કોડ બિલ રજૂ કર્યું હતું. જે મુજબ કહેવામાં આવ્યું છે કે પુરુષોને એક કરતા વધારે વાર લગ્ન કરવા પર પ્રતિબંધ મૂકવો, મહિલાઓને છૂટાછેડા આપવાનો અને છોકરા સાથે પિતાની સંપત્તિમાં મહિલાઓને સમાન અધિકાર આપવાનો અધિકાર છે.

મહિલાઓ માટે સંસદમાં રજૂ કરાયેલા આ બિલનો ઉગ્ર વિરોધ થયો હતો. હિન્દુ મહાસભાએ તેને હિન્દુ ધર્મ માટે ખતરો ગણાવ્યો હતો. તેનો હિન્દુ મહાસભા, આરએસએસ અને અન્ય હિન્દુ સંગઠનો દ્વારા વિરોધ કરવામાં આવ્યો હતો.

જેના કારણે નહેરુ પણ આ બિલ પસાર કરી શક્યા ન હતા.જે બાદ બાબાસાહેબે નહેરુ કેબિનેટમાંથી રાજીનામું આપ્યું હતું. જો કે, બાદમાં આ બિલને ચાર ભાગમાં વહેંચવામાં આવ્યું હતું અને તે સંસદમાં પસાર કરવામાં આવ્યું હતું.