એવું માનવામાં આવે છે કે આપણો હિન્દુ ધર્મ ખૂબ જ પ્રાચીન અને પવિત્ર ધર્મ છે અને આ ધર્મમાં ઋષિ મહાત્માઓને ખૂબ માન આપવામાં આવે છે અને તે સાથે ઘણી માન્યતાઓ છે જે આ ધર્મને વધુ વિશેષ બનાવે છે.
આવી જ રીતે, અમે તમને જણાવી દઈએ કે હિન્દુ ધર્મમાં કોઈ શુભ કાર્ય કરવા પહેલાં, લોકો ઘણી વાર હવન કરે છે અને હંમેશાં ધ્યાન રાખ્યું હશે કે હવન દરમિયાન લોકો આહુતિ આપતી વખતે ‘સ્વાહા’ શબ્દનો ઉપયોગ કરે છે. તે જોવા અને કરવા માટે એકદમ સરસ છે અને એક અલગ પ્રકારની લાગણી આપે છે, પરંતુ સ્વાહા શબ્દ કેમ બોલવામાં આવે છે તે આપણામાંથી ભાગ્યે જ જાણતા હશે.
તેની સાથે ઘણા લોકોના મોંમાંથી તમે સ્વાહા શબ્દ સાંભળ્યો હશે. પરંતુ ઘણા લોકો હવન કરતા સમ્યે તેનો ઉચ્ચારણ કરતા નથી. પરંતુ જણાવી દઇએ કે તેનો ઉચ્ચારણ કરવું ખૂબ જરૂરી માનવામાં આવ્યું છે. પરંતુ શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેના વગર કોઇપણ યજ્ઞ કે હવન પૂરુ માનવામાં આવ્યું નથી. તો આવો જોઇએ શુ સ્વાહા શબ્દનો અર્થ અને તેનું ઉચ્ચારણ કરવું કેમ જરૂરી છે.
કેટલીક માન્યતાઓ અનુસાર એક સમય પર દેવોની પાસે ભોજનની વસ્તુઓ ઓછી થઇ ગઇ હતી. ત્યારે બ્રહ્માજીએ ઉપાય નીકાળ્યો જેમા બ્રાહ્મણ દેવોને હવન દ્વારા હવિષ્ય આપશે. પરંતુ કહેવામાં આવે છે કે અગ્નિમાં ભસ્મ કરવાની ક્ષમતા ન હતી જેથી બ્રહ્માજીને મૂળ પ્રકૃતિનું ધ્યાન લગાવ્યું, તે બાદ એક દેવી પ્રગટ થયા અને જે બાદ દેવીએ બ્રહ્માજીથી તેમની ઇચ્છા અંગે પૂછવામાં આવ્યું બ્રહ્માજીએ કહ્યું કે કોઇએ અગ્નિદેવ પાસે રહેવું પડશે જે હવન દરમિયાન કેટલાક મંત્રો ઉચ્ચારણપર આહુતિને ભસ્મ કરે. જેથી દેવ તે આહુતિને ગ્રહણ કરી શકે, ત્યારે સ્વાહાની ઉત્પતિ થઇ જે સદૈવ અગ્નિદેવ પાસે રહે છે. તો આજ કારણ છે કે હવનમાં બોલવામાં આવતા મંત્ર સ્વાહાથી સમાપ્ત થાય છે. જેથી સ્વાહા અગ્નિને આહુતિને ભસ્મ કરવાની શક્તિ આપી શકે. કેટલીક માન્યતાઓ અનુસાર આ શક્તિને દહન શક્તિ પણ કહેવામાં આવે છે.
જણાવી દઈએ કે હવન આપણા હિન્દુ ધર્મમાં સૌથી પવિત્ર ધાર્મિક વિધિ માનવામાં આવે છે, જ્યારે હવનનો જાપ કરતી વખતે, આપણે ઘણા મંત્રનો જાપ કરીએ છીએ અને સ્વાહા કહીને સામગ્રી પણ આહુતિ રૂપે આપીએ છીએ, પરંતુ ‘સ્વાહા’ શબ્દ કેમ બોલવામાં આવે છે જો તમને આ વિશે કોઈ માહિતી નથી, તેથી આજે અમે તમને જણાવીશું કે તે શા માટે બોલવામાં આવે છે.
હકીકતમાં, તમને જણાવી દઈએ કે હવન અથવા કોઈ ધાર્મિક વિધિમાં મંત્રોચ્ચાર કરતી વખતે સ્વાહા કહીને જ તમે અર્ધ્ય ભગવાનને અર્પણ કરો છો. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે જ્યાં સુધી દેવતા દ્વારા ગ્રહણ કરવામાં ન આવે ત્યાં સુધી કોઈપણ યજ્ઞ સફળ ગણી શકાય નહીં. પરંતુ અમે તમને જણાવી દઈએ કે સ્વાહા દ્વારા અગ્નિ અર્પણ કરવામાં આવે ત્યારે જ દેવતાઓ આ ગ્રહણ કરી શકે છે.
ચાલો અમે તમને જણાવીએ કે સ્વાહાનો અર્થ છે કે સાચી રીતે પહોંચાડવું, અર્થાત્ કોઈ પણ વસ્તુ તેના પ્રિય વ્યક્તિને યોગ્ય રીતે પહોંચાડવી અને તે યોગ્ય રીત છે. તમારી માહિતી માટે, ચાલો અમે એ પણ જણાવી દઈએ કે સ્વાહા ખરેખર અગ્નિ દેવની પત્ની છે અને તેથી તેઓ હવનના દરેક મંત્ર પછી ઉચ્ચારવામાં આવે છે.
તેથી હવનમાં દરેક મંત્ર કર્યા પછી તેને બોલવું મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. માહિતી માટે, અમે તમને જણાવી દઈએ કે કોઈપણ ધાર્મિક વિધિની છેલ્લી અને મહત્વપૂર્ણ ક્રિયા, અર્ઘ્ય આપતી વખતે અંગૂઠાના ટેકાથી તમારા સીધા હાથની મધ્યમાં અને અનામિકા આંગળીઓ પર સામગ્રી લો, તેને અગ્નિમાં મૃગી મુદ્રા સાથે છોડી દો.
આહુતી હંમેશાં નમીને આપવી જોઈએ, તે પણ એવી રીતે કે આહુતિ આખી આગમાં પડી જાય અને આ દરમિયાન સ્વાહા શબ્દનો ઉચ્ચાર કરવો પણ એટલો જ જરૂરી માનવામાં આવે છે.
ચાલો અમે તમને જણાવી પણ દઈએ કે અગ્નિદેવ તેમની પત્ની દ્વારા જ અર્ધ્ય લે છે અને તે દ્વારા જ ભગવાન પણ સ્વીકાર કરે છે. સ્વાહા એ પ્રકૃતિની કળા હતી, જેણે દેવતાઓના આગ્રહથી અગ્નિ સાથે લગ્ન કર્યા. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે ખુદ સ્વાહાને આ વરદાન આપ્યું હતું અને ત્યારથી કોઈ પણ હવન અથવા ધાર્મિક વિધિમાં આ શબ્દનું મહત્વ વધ્યું હતું.
