દિલ્હી દુનિયાનું બીજું સૌથી પ્રદૂષિત શહેર, ટોપ 100માં ભારતના 63 શહેરો: રિપોર્ટ

રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી 2021 થી વિશ્વની સૌથી પ્રદૂષિત રાજધાની છે અને ગયા વર્ષે સૌથી ખરાબ હવાની ગુણવત્તાવાળા વિશ્વના 50 શહેરોમાંથી 35 ભારતમાં હતા. એક રિપોર્ટમાં આ દાવો કરવામાં આવ્યો છે. આ રિપોર્ટ સ્વિસ સંસ્થા ‘IQAir’ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે અને તેને આજે વૈશ્વિક સ્તરે બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો. રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2021માં, ભારતમાં કોઈ પણ શહેર વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) દ્વારા નિર્ધારિત હવાની ગુણવત્તાના ધોરણ (PM-2.5 સાંદ્રતા પ્રતિ ઘન મીટર દીઠ પાંચ માઇક્રોગ્રામ)ને પૂર્ણ કરી શક્યું નથી.

આ રિપોર્ટ, જે વર્ષ 2021માં વૈશ્વિક સ્તરે હવાની ગુણવત્તાની સ્થિતિનું વર્ણન કરે છે, તે 117 દેશોના 6,475 શહેરોની આબોહવામાં PM-2.5 સૂક્ષ્મ કણોની હાજરીથી સંબંધિત ડેટા પર આધારિત છે. આમાં ઢાકા (બાંગ્લાદેશ) બીજા, એન્ઝામિના (ચાડ) ત્રીજા, દુશાંબે (તાજિકિસ્તાન) ચોથા અને મસ્કત (ઓમાન) સૌથી પ્રદૂષિત રાજધાનીઓની યાદીમાં પાંચમા ક્રમે છે.

વર્ષ 2021 માં વૈશ્વિક સ્તરે હવાની ગુણવત્તાની સ્થિતિનું વિહંગાવલોકન રજૂ કરનાર આ રિપોર્ટ 117 દેશોના 6,475 શહેરોના પીએમ 2.5 હવા ગુણવત્તા ડેટા પર આધારિત છે. તેમાં સૌથી પ્રદૂષિત રાજધાની શહેરોમાં, ઢાકા પછી દિલ્હી બીજા ક્રમે છે, ત્યારબાદ ચાડમાં એન’જામેના, તાજિકિસ્તાનનું દુશાંબે અને ઓમાનનું મસ્કત છે.

તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “વિશ્વના 50 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોમાંથી 35 ભારતમાં છે. દેશમાં PM-2.5 નું વાર્ષિક સરેરાશ સ્તર 2021 માં 58.1 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટર સુધી પહોંચ્યું હતું, જે ત્રણ વર્ષથી નોંધાયેલા સુધારો રોકાઈ ગયો છે.

રિપોર્ટ અનુસાર, “ભારતમાં PM-2.5નું વાર્ષિક સરેરાશ સ્તર 2019માં લોકડાઉન પહેલાના સ્તરે પહોંચી ગયું છે. ચિંતાની વાત એ છે કે 2021માં કોઈ પણ ભારતીય શહેર WHOના પાંચ માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટરના ધોરણને પૂર્ણ કરી શક્યું નથી.

રિપોર્ટમાં એ પણ ખુલાસો થયો છે કે 48 ટકા શહેરોમાં PM-2.5 પાર્ટિક્યુલેટ મેટરનું સ્તર 50 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટરથી વધુ છે, જે WHO દ્વારા નિર્ધારિત ધોરણ કરતાં દસ ગણું છે. ગ્રીનપીસ ઈન્ડિયાના કેમ્પેઈન મેનેજર અવિનાશ ચંચલે ‘IQAir’ના હાલના આંકડાઓ પર ટિપ્પણી કરતા જણાવ્યું હતું કે આ રિપોર્ટ સરકારો અને કોર્પોરેશનો માટે આંખ ખોલનારો છે.

તેમણે કહ્યું, “આ ફરી એકવાર સાબિત કરે છે કે લોકો ખતરનાક રીતે પ્રદૂષિત હવામાં શ્વાસ લઈ રહ્યા છે. શહેરની આબોહવામાં PM-2.5 કણોની ભારે હાજરીમાં વાહનોનું ઉત્સર્જન મુખ્ય ફાળો આપનાર છે. રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે 2021માં વૈશ્વિક સ્તરે કોઈ દેશે WHO સ્ટાન્ડર્ડને ધમકી આપી નથી અને દુનિયાના માત્ર ત્રણ દેશોએ તેને પૂરો કર્યો.