જાણો ચાતુર્માસ એટલે શું અને શા માટે કરવામાં આવે છે ચાતુર્માસ નું વ્રત..
અષાઢી મહિનો હિન્દુ મહિનાનો ચોથો મહિનો છે. આ મહિનાની શુક્લ એકાદશીથી ચતુમાસ શરૂ થાય છે.દેવ અષાઢી એકાદશીના દિવસથી ચાર મહિના સુવે છે. ચાલો જાણીએ ચાતુર્માસની વિશેષતાઓ.ચાતુર્માસ ચાર મહિનાનો સમયગાળો છે.
જે અષાh શુક્લ એકાદશીથી શરૂ થાય છે અને કાર્તિક શુક્લ એકાદશી સુધી ચાલુ રહે છે. આ ચાર મહિના શ્રાવણ, ભાદ્રપદ, અશ્વિન અને કાર્તિક છે. આમાં અષાhaના 15 દિવસ અને કાર્તિકના 15 દિવસ શામેલ છે. ચાતુર્માસની શરૂઆતને ‘દેવશૈની એકાદશી’ કહેવામાં આવે છે અને અંતને ‘દેવશ્યની એકાદશી’ કહેવામાં આવે છે.
ઉપવાસ, તપસ્યા અને સાધનાનો મહિનો છે આ ઇચ્છા મહિનાને વ્રત, ભક્તિ, તપસ્યા અને સાધનાનો મહિનો માનવામાં આવે છે. આ ઇચ્છતા મહિનાઓમાં, સંતો મુસાફરી કરવાનું બંધ કરે છે અને ફક્ત આશ્રમ, મંદિર અથવા તેમના મુખ્ય સ્થાને રહીને વ્રત અને સાધનાનું પાલન કરે છે. આ દરમિયાન, ફક્ત શારીરિક અને માનસિક સ્થિતિ જ યોગ્ય નથી, પરંતુ વાતાવરણ પણ સારું છે.
આ ચાતુર્માસ દરમ્યાન માંગલિક કાર્ય થતાં નથી આ ચાર મહિનામાં તમામ પ્રકારના શુભ અને શુભ કાર્ય બંધ થઈ જાય છે.ઉપરોક્ત મહિનામાં લગ્ન વિધિ, જાતકર્મના વિધિ, ગૃહ પ્રવેશ વગેરે તમામ શુભ કાર્યો પ્રતિબંધિત માનવામાં આવે છે.
આ નિયમોનું પાલન કરો: આ સમયે ફ્લોર પર સૂવું અને સૂર્યોદય કરતા પહેલા ઉભા થવું ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. ઉભા થયા પછી, સારું સ્નાન કરો અને મોટાભાગે મૌન રહો. માર્ગ દ્વારા, સાધુઓના નિયમો કડક છે. દિવસમાં માત્ર એક જ વાર ખોરાક લેવો જોઈએ.
આ વ્રતમાં દૂધ, ખાંડ, દહીં, તેલ, રીંગણ , લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, વેલ વાળા ફળ શાકભાજી અથવા મસાલાવાળા ખોરાક, મીઠાઈઓ, સોપારી, માંસ અને આલ્કોહોલનું સેવન કરવામાં આવતું નથી. શ્રાવણમાં પાલક, લીલોતરી વગેરે પાંદડાવાળા શાકભાજી, ભાદ્રપદમાં દહીં, દૂધ, ડુંગળી, લસણ અને કાર્તિકમાં ખરદ દાળ કા .વામાં આવે છે. ઉપરોક્ત ચાર મહિનામાં, જ્યાં આપણી પાચન શક્તિ નબળી પડે છે, ત્યાં ખોરાક અને પાણીમાં બેક્ટેરિયાની સંખ્યા પણ વધે છે. તેથી જ નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે.
આ વ્રતનું પાલન કરવાથી શુભ ફળ મળે છે. સોળ સોમવાર ઉપવાસનો મહિનો ઉપરોક્ત ચાતુર્માસ મહિના માટે શાસ્ત્રમાં પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કારણ કે ઉપરોક્ત મહિનાનો પ્રથમ મહિનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. વ્યક્તિએ આખા મહિના માટે વ્રત રાખવું જોઈએ. એવું નથી કે તેણે ફક્ત સોમવારે જ ઉપવાસ કર્યા અને બાકીનો ઘણો ભાગ ખાધો.
ઉપવાસમાં પણ સાદી ખીચડી રાખવું તેવું નથી અને દિવસ ખૂબ આનંદથી પસાર કરવા. શાસ્ત્રોમાં જે લખ્યું છે તેનું પાલન કરવું જોઈએ. આ આખા મહિનામાં ફક્ત ફળ જ ખાવામાં આવે છે અથવા ફક્ત પાણી પીને સમય પસાર કરવો પડે છે. ઉપરોક્ત 4 મહિનામાં શું ખાવું તે વિશેની માહિતી નીચે આપવામાં આવી રહી છે.
ચાતુર્માસમાં શ્રીહરિ સહિતના તમામ દેવીઓ ચાર મહિના હેડ્સમાં રાજા બાલીના સ્થાને યોગ નિદ્રામાં રહે છે. અને આ દરમિયાન, બ્રહ્માંડનું સંચાલન ભગવાન શિવના હાથમાં રહે છે. તેથી શિવની ઉપાસનાનું મહત્વ.ચાતુર્માસની અષાઢી મહિનામાં ભગવાન વિષ્ણુ, સૂર્યદેવ, મંગળદેવ, દુર્ગા અને હનુમાનજીની પૂજા કરવાથી ડબલ પરિણામ મળે છે.
અષાઢી મહિનામાં વામન સ્વરૂપમાં ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી યોગ્ય ફળ મળે છે. આ મહિનામાં ભગવાન વિષ્ણુની તેમજ જલદેવની પૂજા કરવાથી સંપત્તિની પ્રાપ્તિ સરળ બને છે અને મંગળ અને સૂર્યની પૂજા કરવાથી ઉર્જાનું સ્તર એકસરખું જ રહે છે. આ સિવાય દેવીની પૂજા કરવાથી પણ શુભ ફળ મળે છે. ભગવાન વિષ્ણુના વામન સ્વરૂપમાં પૂજા કરવામાં આવે છે, શ્રાવણ મહિનામાં શિવ અને પાર્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે.
ભદ્રપદમાં ગણેશ અને શ્રી કૃષ્ણની પૂજા કરવામાં આવે છે. અષાઢી મહિનાના છેલ્લા પાંચ દિવસમાં ભગવાન વામનની પૂજાને વિશેષ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. આ મહિનામાં આ બંને દેવી-દેવતાઓનો વિશેષ આશીર્વાદ મેળવવા વિશેષ ઉપવાસ, ઉપવાસ, પૂજા કરવી જોઈએ. ભગવાન વિષ્ણુ અને દેવી લક્ષ્મીની પૂજાનું મહત્વ કાર્તિક મહિનાની 15 મી તારીખે દેવ ઉઠશે ત્યારે દેવ ઉઠી એકાદશી હોય ત્યારે લક્ષ્મી નારાયણનું મહત્વ અને પૂજા થાય છે.
