આ વર્ષે શનિવારે 28 ઓગસ્ટના રોજ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણના મોટા ભાઈ બલરામની જન્મજયંતિ ઉજવવામાં આવી રહી છે. આ દિવસને હલાષ્ટી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. બાલારામ જયંતિનો તહેવાર રક્ષાબંધનના 6 દિવસ પછી આવે છે. આ દિવસે પુત્રવધૂ અને મહિલાઓ તેમના બાળકોના લાંબા આયુષ્યની કામના માટે આ વ્રત કરે છે.
આ વ્રતમાં ખેડેલા અનાજ અને શાકભાજીનો ઉપયોગ થતો નથી. એવું માનવમાં આવે છે કે આ વ્રત માં ફક્ત તળાવ માં ઊગેલી વસ્તુઓનુજ સેવન કરવું જોઈએ. અને હલધર એટલે કે બલરામ તમામ બાળકોને લાંબુ આયુષ્ય આપે છે. દેશના ઘણા-બધા રાજ્યોમાં બલરામ જયંતિને હલછટ, હરચથ, ચંદન છઠ, લાઠી છઠ, તિન્ની છઠ, બલદેવ છઠના નામે તહેવાર તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
ભગવાન કૃષ્ણના મોટા ભાઈને બલદાઉ, હલધર અને બલરામ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ઘણા શાસ્ત્રોમાં પણ ઉલ્લેખ છે કે બલરામ શેષનાગના અવતાર હતા. માન્યતા અનુસાર જ્યારે પણ શ્રી નારાયણે પૃથ્વી પર ધર્મ સ્થાપવા માટે અવતાર લીધો છે. ત્યારે શેષનાગ પણ તેમની સાથે એક અથવા બીજા સ્વરૂપમાં જન્મ લીધો છે. પૌરાણિક ગ્રંથો અનુસાર બલરામનો જન્મ દ્વાપર યુગમાં વિષ્ણુના શેષનાગ અવતાર તરીકે થયો હતો.
ત્યારબાદ શ્રી કૃષ્ણના મોટા ભાઈ અને ત્રેતાયુગમાં ભગવાન શ્રી રામના નાના ભાઈ લક્ષ્મણ તરીકે પણ અવતાર લીધો હતો. બલરામની જન્મ કથા અનુસાર ભગવાન વિષ્ણુના આદેશથી શેષનાગ સાતમા પુત્ર તરીકે દેવકીના ગર્ભમાં પ્રવેશ્યા. પરંતુ કંસ આ ગર્ભના બાળકને જન્મતાની સાથે જ મારી નાખવા માંગતો હતો.
ત્યારે નારાયણ શ્રીહરિ વિષ્ણુએ યોગમાયાને કહ્યું કે માતા દેવકીનો ગર્ભ લઇ રોહિણીના ગર્ભમાં મૂકો. અને ત્યારબાદ આ ગર્ભ રોહિણી ના ગર્ભ માં સ્થાપિત કરાયો. ભાદ્રપદ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષના છઠ્ઠા દિવસે હલછટ અથવા બલરામ જયંતિના શુભ દિવસે પૃથ્વીપર શેષનાગ ભગવાન બલરામ તરીકે અવતાર પામ્યા હતા.
આ દિવસે બલરામજીની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. બલરામ જયંતિ અથવા હરછઠના દિવસે શેકેલા ચણા, મહુઆ ઘી, અક્ષત, લાલ ચંદન, માટીનું દીવો, ભેંસનું દૂધ, ઘી, મહુઆ પાંદડા, એક મૂઠી ચોખા, દહીં, અનાજ ના હળદર, નવા કપડાં, જનેયુ અને કુશ, આ બધી સામગ્રી એકત્રિત કરવામાં આવે છે અને તેની પૂજા કરવામાં આવે છે.
આ તમામ સામગ્રીની 6-6 સંખ્યા લઈને પૂજા કરવી જોઈએ. આ દિવસે બાળકોની ખુશી અને તેના લાંબા આયુષ્ય માટે વ્રત રાખવામાં આવે છે. વ્રતના દિવસે ઘરમાં કે બહાર ગમે ત્યાં દિવાલ પર ભેંસના છાણમાંથી છઠ માતાની તસવીર બનાવવામાં આવે છે.
ત્યારબાદ ભગવાન શ્રી ગણેશ અને માતા પાર્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ દિવસે મહિલાઓ ગાયના છાણના પ્રતીકના રૂપમાં એક તળાવ બનાવે છે. તેમાં પલાશ, સ્ટ્રોબેરી અને કાંસીના ઝાડ લગાવે છે અને ત્યાં બેસીને પૂજા કરે છે અને હળાષ્ટી ની કથા સાંભળે છે.
આ દિવસે નવા વિવાહિત પરિણીત મહિલાઓ યોગ્ય બાળક મેળવવા માટે આ વ્રત રાખે છે. આ દિવસે ગાયનું દૂધ અને દહીંનું સેવન કરવામાં આવતું નથી. આ વર્ષે ભાદરપદ છઠ શુક્રવાર, 27 ઓગસ્ટ 2021 ના રોજ સાંજે 6.50 થી શરૂ થશે. અને શનિવાર, 28 ઓગસ્ટના રોજ રાત્રે 8.55 વાગ્યે સમાપ્ત થશે.
ઉદય તિથિ આપણા શાસ્ત્રોમાં કોઈ ખાસ પ્રસંગે પૂજા માટે માન્ય હોવાને કારણે, હલષષ્ટિ વ્રત અથવા બલરામ જયંતિ ઉત્સવ ફક્ત 28 મી ઓગસ્ટના રોજ રાખવામાં આવશે.
